Ο όχλος όπου απαρτίζει την Ελλάδα, έχει την τάση να δέχεται ως ποιοτικό και αποδεκτό προϊόν, μόνο ότι προέρχεται από το εξωτερικό, αυτό περιλαμβάνει τα πολιτιστικά προϊόντα ταινιών, μουσικής και οποιαδήποτε άλλης καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Ποια πιστεύεις ήταν η αρχή αυτού του προβλήματος και ποια τα βήματα που θα πρέπει να πάρει συλλογικά ο Ελληνικός Κινηματογράφος, ώστε να μην εκλείψει από την συνείδηση του Έλληνα;
Δεν θα' πρεπε να αντιμετωπίζουμε τα κινηματογραφικά πράγματα, εδώ ή αλλαχού, ως μεμονωμένα συμβάντα. Ο κινηματογράφος δε θα μπορούσε παρά να έχει την εξέλιξη που οι εξουσίες επιβάλλουν. Κι όπως είπατε,”όχλος” μας περιστοιχίζει, κατά βάσιν. Άνθρωποι που δεν ασκούν την υποχρέωση της σκέψης και δέχονται να άγονται και να φέρονται κατά το δοκούν των κυβερνώντων, κάποιοι πιστεύοντας κιόλας, ότι δική τους είναι η απόφαση της υποταγής. Η ιστορία του ιού, στις μέρες μας, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα: Τους είπαν, πίστεψαν και φέρονται όπως τους υπαγορεύουν. Το ίδιο και το κινηματογραφικό κοινό, ενώ δε θα 'πρεπε! Ο κινηματογράφος, δυνατόν είναι, να βοηθά το νου να ασκηθεί. Ισοδύναμα, μπορεί και ν αποκοιμηθεί ο νους από τον κινηματογράφο. Κι ο καταναλωτής, διαλέγει το ανώδυνο, ως πιο εύπεπτο. Στις μέρες μας, ο κινηματογράφος έχει εξελιχθεί σε τηλεόραση μεγάλης οθόνης. Ουδείς αντιστάθηκε στην ερχόμενη με ορμή λαίλαπα, όπως δεν αντιστέκονται σε κανένα τομέα που θα ενοχλούσε την εξουσία, διατηρώντας το δικαίωμα της εξέγερσης για ασήμαντα, στη βάση τους, πράγματα.
Η αρχή του προβλήματος, εντοπίζεται στην αρχή της Ιστορίας. Όπως το Ελληνικό κράτος, δημιουργήθηκε κατ΄ επιταγήν κι οδηγία των ξένων, όπως το Ελληνικό κράτος κυβερνάται, φανερά η κρυφά, από ξένα κέντρα- πλέον επίσημα, στο όνομα μιας “παγκοσμιοποίησης”- έτσι και ο Κινηματογράφος του Ελληνικού κράτους, οδηγείται στη διασκεδαστική κι οπωσδήποτε όχι στη φιλοσοφική του διάσταση. Απλή έκφραση αυτού του φαινομένου κι απόδειξη των προαναφερόμενων, είναι η παρουσία των ίδιων ανθρώπων κάθε χρόνο στις διάφορες επιτροπές. Κάποιοι έχουν το προνόμιο να αποφασίζουν επί μονίμου βάσεως: όταν δεν βρίσκονται στην επιτροπή έγκρισης θα συμμετέχουν στην επιτροπή βράβευσης, κάθε χρόνο τα ίδια πρόσωπα. Κι αυτοί οι κάποιοι, έρχονται ύστερα να διαγνώσουν μα και να επιλύσουν ένα πρόβλημα στου οποίου τη δημιουργία συνέβαλλαν τα μάλα. Ποιοι ήρθαν να μας λύσουν το γρίφο των μνημονίων; Εκείνοι που τον δημιούργησαν! Ποιοι παρουσιάζονται ως σωτήρες μπροστά σ' ένα διαλυμένο σύστημα υγείας που αντιμετωπίζει έναν “αόρατο εχθρό”? Οι ίδιοι που ισχυρίζονταν ότι είναι περιττή σπατάλη η πρόσληψη γιατρών και τους έστειλαν όλους στο εξωτερικό! Ποιοι ισχυρίζονται ότι τους ενδιαφέρει πρωτίστως η υγεία μας; Μα εκείνοι που μας πουλάνε υδρογονωμένα και μεταλλαγμένα τρόφιμα, ώστε να πεθάνουμε πριν καν πάρουμε σύνταξη!
Και στο χώρο μας, χρόνια τώρα, οι ίδιοι εκείνοι που επιλέγουν τα σενάρια (απορρίπτοντας κάποια άλλα) είναι που εμφανίζονται να διαπιστώνουν αργότερα το πρόβλημα σεναρίου, φέρ' ειπείν. Και μιλούν για τα σενάρια που ενέκριναν, έναντι άλλων που αρνήθηκαν!
Δεν είμαι αισιόδοξος για τη συνέχεια. Ζούμε στην εποχή που όλα πρέπει να ποδηγετηθούν. Ο Κινηματογράφος έδινε, μέχρι πρότινος, εκτός από την εκδοχή των μεγάλων εταιρειών, τη δυνατότητα να εκφρασθεί και μία “ανεξάρτητη” εκδοχή. Ο Ευρωπαικός Κινηματογράφος, δίνοντας τους προβληματισμούς του δημιουργού στην οθόνη, δημιούργησε τη μεγάλη ποιοτική διαφορά με τον Αμερικάνικο. Σήμερα Ευρωπαίοι κι Αμερικάνοι, συναγωνίζονται ποιος καλύτερα θα δώσει στον αφέντη εκείνο που θέλει, αδιαφορώντας για κάθε άλλη διάσταση.
Ο Ελληνικός Κινηματογράφος είχε από την αρχή του προορισμό να χαθεί, όταν θα περνούσε στην επόμενη φάση χρήσης το μέσο. Εφ όσον μας πουλάνε ότι “λίγοι” μιλούν τη γλώσσα κι ακόμα λιγότεροι την καταλαβαίνουν.Αποκρύπτοντας ότι ο Ελληνισμός είναι σπαρμένος παντού στον κόσμο και μεγαλουργεί μακρυά από όσα του απαγορεύονται στην πατρίδα του. Ασχέτως αν χωρίς το “ψ” δεν υπάρχει τεχνολογία, αδιάφορα αν χωρίς το “π” δεν υπάρχουν μαθηματικά...Στην πολιτική, απ' τη δολοφονία του Καραησκάκη και μετά, επεκράτησαν οι χαμαιλέοντες, που υποκρινόμενοι τους προστάτες και θεματοφύλακες του Έθνους, σκόπευαν στην αργή δολιοφθορά.
Ζούμε την εποχή που αυτός τους ο αγώνας, δικαιώνεται και δρέπει τους καρπούς της επίμονης υπομονής των. Στη συγκομιδή, συγκαταλέγεται και η πλήρης αποδόμηση από τη συνείδηση του Έλληνα της ύπαρξης του Ελληνικού Κινηματογράφου. Έχουμε, χρόνια, μπει σε μια διαδικασία όπου οι δημιουργοί μας, θεωρούν ανέλιξη μόνον την αναγνώριση από το εξωτερικό. Παρόμοια δε συμβαίνει στην πολιτική, όταν ο πρωθυπουργός, κάθε χρώματος, επιβραβεύεται από ξένα ύποπτα ιδρύματα και το θεωρεί τιμή του; Στον αντίποδα, ουδέποτε αυτό που αποκαλείται “καλλιτεχνικός κόσμος” στάθηκε στο ύψος του τις τελευταίες δεκαετίες, προκρίνοντας το συμβιβασμό ως την καλή οδό για τον καλοζωισμό του. Ο καιρός που ο Αισχύλος πολεμούσε κι απε “ξυνέγγραφε”, πέρασε ανεπιστρεπτί.Τώρα, καλοτρώνε,καλοπίνουν και στην πισίνα τους καλοκολυμπάνε, οι πρωτοπορίες! Από μόνο του το γεγονός ότι η κυρία Κανέλλη πωλεί κομμουνισμόν, με τις ευλογίες του κυρίου Κουτσούμπα, λέει πολλά-και λυπηρά!
Ο Ελληνικός Κινηματογράφος έχει μεγάλο πρόβλημα στην εύρεση κεφαλαίου για την παραγωγή νέου υλικού. Πλέον οι επενδυτές και οι κεφαλαιούχοι επενδύουν μόνο στο ασφαλέστερο και απλούστερο, για να έχουν την σιγουριά έστω ενός μικρού κέρδους. Θα μπορούσαν να ασκηθούν πιέσεις από το καλλιτεχνικό κοινό στους ανάλογους φορείς για την εξασφάλιση νέων κεφαλαίων, ώστε να αποφευχθεί η εξαφάνιση του Ελληνικού Κινηματογράφου;
Ο “καλλιτεχνικός κόσμος” δεν είναι μιά ενιαία και σαφής έννοια, αντιθέτως!
Απεδείχθη περίτρανα τελευταία, μ' εκείνο το κίνημα “support”, που λυσσαλέα απευχόταν την ύπαρξη οτιδήποτε Ελληνικού στους κόλπους του, προσχωρώντας σε μιά πρόωρη παγκοσμιοποίηση των προβλημάτων μας. Κατά δεύτερον, θα μας βοηθούσε η σκέψη ότι ο Κινηματογράφος εκτός από πνευματικό προϊόν, τυγχάνει και βιομηχανικό, αποζητώντας την παραγωγή κέρδους για τον επενδυτή. Το Χόλλυγουντ κατάφερε πλειστάκις να βγάλει κέρδη, προπαγανδίζοντας αυτό ακριβώς που, υποτίθεται ότι, απειλούσε την Αμερικάνικη κοινωνία, τον κομμουνισμό. Δεν είναι υπερβολή ότι οι πιό “κομμουνιστικές” ταινίες, στο Χόλλυγουντ έγιναν κι όχι στα στούντιο της Μόσχας! Ν' αναφέρω πρόχειρο παράδειγμα τους “κόκκινους” του Γουώρεν Μπίτι και να προκαλέσω να μου βρείτε μιά πιο “κομμουνιστική”, όσο και “ειλικρινή”, ταινία; Άρα, το κεφάλαιο, όταν εξυπηρετείται, θα απευθυνθεί και στην αντίθετη ιδεολογία, αν πεισθεί πως θα βγάλει κέρδος. Απλά, έχει παρέλθει η εποχή που ένας κινηματογραφιστής μπορούσε να πραγματώσει το προσωπικό του όνειρο. Καθημερινά και περισσότερο πλέον, οφείλει να συμβιβαστεί με τη λογική που θέλουν να σπείρουν τα κέντρα εξουσίας. Θα σημειώσω ότι σε σχέση με την παραγωγή, ζούμε την ευκολότερη περίοδο από καταβολής κινηματογράφου. Η ύπαρξη του ψηφιακού, αφαίρεσε ένα κονδύλι υπέρογκο, όσο και απαραίτητο, για να σκεφθείς την δημιουργία μιάς ταινίας: το φιλμ, σε όλα του τα στάδια! Σήμερα κάνεις ευκολότερα ταινίες, τις διαθέτεις και δυσκολότερα όμως, εκεί την έστησαν τα κυκλώματα. Στα παλιά χρόνια του φιλμ, δημιουργούσε έναν ελάχιστο σεβασμό το έξοδο στο οποίο είχες υποβληθεί. Αλλά και η σπανιότητα ύπαρξης έργων, οδηγούσε στο να βρεις αίθουσα, μεγάλη ή μικρή αδιάφορο. Μπορούσες να δείξεις την ταινία που έκανες. Στα χρόνια μας, η πληθώρα των ταινιών έχει δυσκολέψει πολύ τη διανομή ακόμα και σε ένα art cinema.Η “Ταινιοθήκη” ας πούμε, ουδέποτε πρόβαλλε έργο δικό μου. Μη ανήκοντας σ' αυτή την κάστα των εκλεκτών της, δεν είχε νόημα να προσπαθήσω κάτι τέτοιο.
Αγαπητέ μου, με αυτή σας την ερώτηση, δείχνετε ότι δεν είσθε ένας περαστικός, με drone, από ψηλά, σ' αυτό το χώρο. 'Έχετε διαγνώσει σε τρεις αράδες μια κρυφή παθογένεια. “Κρυφή” γιατί φροντίζουν να μη γίνει ποτέ φανερή κι αποκαλυφθεί όλη η υστεροβουλία τους! Εξηγούμαι:
Η Ευρώπη, είχε πάντοτε πολιτιστικά κονδύλια,για κάθε χώρα. Φερ' ειπείν, η Ιταλία, πάνω από 40 χρόνια τώρα, έχει σε κάθε της χωριό ένα κινηματογραφικό fedic. Σε κάθε πόλη της διοργανώνει κι από ένα, τουλάχιστον, φεστιβάλ. Φρόντισαν οι Ιταλοί να απορροφηθούν αυτά τα κονδύλια, εν αντιθέσει με τους Έλληνες! Κινούνται οι Δήμαρχοι, κινείται και το υπουργείο θεάματος και τουρισμού προς αυτή την κατεύθυνση. Δε βαριούνται να δουλέψουν εκεί, καθήμενοι σε υπουργικές καρέκλες, όπως οι δικοί μας.
Τα αντίστοιχα κονδύλια της Ελλάδας, έμεναν στα αζήτητα. Κάποια στιγμή, παρατηρώντας την κινητικότητα Δράμας και Θεσσαλονίκης, διάφοροι επιτήδειοι εξωπαράγοντες, άρχισαν να διοργανώνουν φεστιβάλ για να απορροφήσουν τέτοια κονδύλια. Χρόνο με το χρόνο το φεστιβάλ τους, τους δίνει δυνατότητα να παραγοντίζουν και ν' αποκτούν περισσότερη δύναμη κι απ' αυτούς τους ίδιους τους δημιουργούς ή τους παραγωγούς! Δείτε ένα απλό παράδειγμα. Πότε, κάποιο από αυτά τα φεσιβαλάκια, ανεγνώρισε μια ταινία, πέραν εκείνων που το σύστημα, εκφραζόμενο απόλυτα στη Δράμα, επέτρεπε; Κατά κανόνα η ταινία που πήρε το βραβείο στη Δράμα, μαζεύει τα βραβεία παντού, σ' όλα τα μικρότερα που ακολουθούν μιμούμενα, εφ' όσον οι αυθέντες τους δε θέλουν να τα χαλάσουν με το σύστημα και βρεθούν έξω από τη μάσα! Αν εξαιρέσω ένα πραγματικό αριστούργημα, του 2009, το “κι εγώ για μένα” πρώτη ταινία του Τζώρτζη Γρηγοράκη, δε θυμάμαι κάποια ταινία τα τελευταία 30 χρόνια που πήρε το βραβείο της Δράμας επειδή ήταν, πράγματι, η καλύτερη της χρονιάς! Μιά επιφύλαξη κρατώ για την ταινία “συνθήκη 090”, μη γνωρίζων αν ο σκηνοθέτης της καταδέχθηκε να την πάει στη Δράμα, επίσης αριστουργηματική ταινία! Κατά κανόνα, όμως, οι καλύτεροι εξοβελίζονται εντελώς από το πρόγραμμα μη και τους χαλάσουν τη μαγιονέζα. Τριάντα περίπου χρόνια πριν, ήταν η τελευταία φορά που είχα δει να τιμάται η πράγματι καλύτερη ταινία της χρονιάς, με το “νόμο του μέρφυ” του Δημοσθένη Δημάδη, για τον οποίο έκτοτε δεν ακούσαμε τα ανάλογούντα. Προφανώς επειδή ως ταλαντούχος δε θέλησε να τριφτεί μαζί τους, τον έφαγε το σκοτάδι.
'Έχει, λοιπόν, επιβληθεί μια κάστα φεστιβαλούχων, που θέλουν να καθορίζουν τη μελλοντική παραγωγή του κινηματογράφου και να την ελέγχουν με το ποικιλότροπο αζημίωτο τους. Αυτοί, αν συναντηθούν με δημιουργούς που δε δείχνουν πρόθυμοι να υποβάλλουν τα σέβη τους προσκυνώντας, φροντίζουν είτε να τους συκοφαντήσουν- κι είναι πολύ εύκολο!- είτε να τους αγνοήσουν. Αν σου γράψουν μια κακή κριτική, ενδεχομένως να σου κάνουν καλό! Προτιμούν να φερθούν σα να μην υπήρξες! Πρόχειρο, πάλι, παράδειγμα, οι “Μετεωρίτες” του Γιάννη Μαυρογένη. Σα να μην υπήρξε η ταινία! Και πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες κατά τη γνώμη μου ταινία των τελευταίων 30 χρόνων. Προβλήθηκε στο φεστιβάλ, μόνο γι αυτήν δεν έγραψαν οι τιμημένοι κριτικοί μας! Δε βρέθηκε αίθουσα, δε μάθαμε πως υπήρξε η ταινία!
Αυτά τα ανθρωπάρια που δεν έχουν ιδέα, πωλούνται στους πλούσιους, που την κουβαλάνε τη βλακεία του πλούτου, ως “αυθεντίες” κι επιβιώνουν, πάντα σε βάρος των αληθινών δημιουργών. Είναι η αλήθεια, είτε αρέσει, είτε όχι. Το αποδεικνύει, η απόλυτη συμφωνία όλων αυτών που οργανώνουν φέσι και βάλε (κάτι ακόμα παραπάνω!) με την “κεντρική διεύθυνση” της Δράμας. Τα χρόνια που υπήρχε πράγματι ο κινηματογράφος του δημιουργού, είχες ελπίδα σε κάποιο φεστιβάλ να δουν εκείνο που δεν είδαν οι άλλοι. Ο Χούρσογλου κόπηκε με το “Τυφλό Σύστημα” από τη Θεσσαλονίκη, βραβευόμενος στη Δράμα, όμως, κατάφερε να κρατήσει λίγα απ' όσα προσπάθησαν να του στερήσουν. Αυτό στις μέρες μας αποκλείεται. Με καμιά πεφωτισμένη προσωπικότητα, σε κανένα μήκος και πλάτος του Ελλαδικού χώρου δεν είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Τα σαπρόφυτα έχουν επιβληθεί και, για να επιστρέψω στα αρχικά, είναι εκείνα που καθορίζουν και διαμορφώνουν τα “θέλω” του κοινού.
Το οποίο “κοινό”, με τους δημιουργούς μαζί, επέτρεψαν στην κυρία Τσιμενδώνη να πραγματοποιήσει αυτό το επικίνδυνο αίσχος στην Ακρόπολη των Αθηνών. Και δεν είναι αισθητικές οι αιτιάσεις μου. Πρόκειται για το οικοδόμημα, θα τον ρίξουν τον Παρθενώνα τα νερά που συσσωρεύονται, δίκην λίμνης, στη βάση του. Το τσιμέντωμα της Ακρόπολης δεν έπρεπε να έχει γίνει. Εφ' όσον συνέβη και βλέπουν τα παρελκόμενα, έπρεπε ήδη να το κατέστρεφαν, με τη σοβαρότητα και την προσοχή που απαιτείται. 3000 χρόνια Ιστορίας κι έμελλε στις μέρες της Τσιμενδώνη να σωριαστούν στη γη. Θα το ζήσουμε στην επόμενη πενταετία, δε θάναι μακρυά... Και βλέπεις, δε μιλάει κανείς! Για να μην αναφέρω πνευματικούς, υποτίθεται, ανθρώπους που μας εξηγούν τα καλά του τσιμέντου, λες και το ξύλο δεν ήταν πιο κατάλληλο για τέτοια δουλειά!
Γι αυτό σας λέω αγαπητέ...Δεν είμαι για τίποτε αισιόδοξος. Γνωρίζω ότι το πικρό ποτήρι θα το πιούμε όλο κι αδιαμαρτύρητα. Η υποτακτικότητα του γείτονα θα γίνει επιχείρημα εναντίον μου. 'Έχουμε χάσει κάθε ικμάδα πνεύματος πλέον. Και ντρέπομαι που δε ντρεπόμαστε...
