Η μουσική παιδεία της χώρας βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, ξεκινώντας με την ελλιπή μουσική διδασκαλία των σχολείων, με αποτέλεσμα ο μουσικός να θεωρείται περιττός και ζημιογόνος. Υπάρχουν κάποιες κινήσεις, που θα μπορούσαν να έχουν γίνει από την πλευρά των κρατικών φορέων, για την βελτίωση της αντίληψης του κοινού και της καλύτερης αποδοχής των μουσικών;

   Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι πολύ εύκολη: Ναι.

   Οι κινήσεις θα έπρεπε να είναι: συνεχής μουσική παιδεία στα σπίτια και στα σχολεία από βρεφική ηλικία και για πάντα, και σοβαρή αντιμετώπιση του καλλιτέχνη από την πολιτεία. Κατανόηση του επαγγέλματος και αντιμετώπιση των καλλιτεχνών σαν ένα κανονικό επάγγελμα, το οποίο μάλιστα ο μουσικός ξεκινάει να το μαθαίνει από πολύ μικρή ηλικία, χάνοντας ουσιαστικά πολλές ‘παιδικές’ ελευθερίες. Είναι ένα επάγγελμα που παίρνει τουλάχιστον τα διπλά χρόνια εκπαίδευσης από τα περισσότερα επαγγέλματα. Δεν είναι  απλά μια χαρούμενη απασχόληση, είναι ένα κανονικό επάγγελμα με πολλές δυσκολίες και μόχθο. Ας καταλάβουμε όλοι πόσο σημαντική είναι η τέχνη και ο πολιτισμός για την εξέλιξη του είδους. Ας το πάρουν απόφαση και οι ιθύνοντες ότι αν δεν στηρίξουν την τέχνη, απλά θα καταστραφεί η γη. Και ας ξεκινήσουν οι γονείς να ζουν με μουσική και αγάπη μέσα στα σπίτια τους – η σημαντικότερη λειτουργία τους γίνεται εκεί μέσα καθημερινά. Η μουσική είναι κομμάτι της φροντίδας των παιδιών τους, είναι σχεδόν τόσο σημαντική όσο ο ύπνος και τροφή των παιδιών τους.

    Ο μουσικός ξεκινώντας την καριέρα του, πέρα από την αυστηρή εξειδίκευση και αφοσίωση όπου πρέπει να επιδείξει, αναλαμβάνει και την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης του κοινού, μέσω του συνόλου της δουλειάς του. Πιστεύετε πως το Ελληνικό κοινό σέβεται τις θυσίες που ένας μουσικός πρέπει να κάνει κατά τη διάρκεια της ζωής του;

   Μεγάλο μέρος της απάντησης δόθηκε στην προηγούμενη ερώτηση σας. Όχι, τις περισσότερες φορές βρίσκομαι με κόσμο που δεν έχει ιδέα ποιες είναι οι θυσίες, ποιοι είναι οι κόποι και οι χρόνοι αυτού του επαγγέλματος. Δεν γνωρίζουν ότι στα έξι μας, αντί να παίζουμε με τους φίλους μας, παίζουμε πιάνο. Δεν γνωρίζουν πόσα χρόνια σπουδών απαιτούνται για να πάρουμε όλα τα διπλώματα και πτυχία – πολλά περισσότερα από ένα απλό τετραετές πανεπιστήμιο. Δεν γνωρίζουν ότι δεν κάνουμε το κέφι μας και δεν ξυπνάμε στις 2 το μεσημέρι. Και σαφώς, δεν γνωρίζουν πόσο σκληρά ανταγωνιστικό είναι το επάγγελμα του μουσικού. Δε φταίει όμως το κοινό…. Αν δεν πάρει ενημέρωση, πληροφόρηση και γνώση, δεν θα μπορεί να κατανοήσει. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε ‘κοινό’ – και γράφω αυτή τη λέξη πλέον με όλες τις κυριολεκτικές και μεταφορικές της έννοιες.

    Το σύνολο των καταπιεστικών καταστάσεων έχει καταπνίξει κάθε καλλιτεχνική δράση, στερώντας τις ευκαιρίες ανάδειξης και κατάρτισης νέων που επένδυσαν ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής τους σε σπουδές στον τομέα της μουσικής · απογοητευμένοι, πολλοί εγκαταλείπουν την μουσική αναζητώντας μια μορφή σταθερού εισοδήματος. Υπάρχει κάποιος τρόπος, για την ασφαλή ένταξη των νέων καλλιτεχνών στην εγχώρια και παγκόσμια αγορά εργασίας;

    Είναι πολλές οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν παγκοσμίως για να μπορούμε όλοι, καλλιτέχνες και μη, να ζούμε ανθρώπινα. Δυστυχώς, στην παρούσα συνθήκη, έχουμε βρεθεί μπροστά και σε ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες και πιθανές καθυστερήσεις των μεγάλων απαραίτητων αλλαγών. Ο μόνος τρόπος ένταξης είναι να δημιουργηθούν ευκαιρίες. Για να γίνει αυτό πρέπει να έχουμε κοινό που να θέλει να μοιραστεί μουσική και τέχνη. Ο απλός νόμος προσφοράς και ζήτησης. Για να γίνουν τα παραπάνω θα πρέπει εμείς και η κοινωνία και η πολιτική να καταλάβουμε, όπως είπα παραπάνω, τη σημαντικότητα της τέχνης και να θελήσουμε να προάγουμε τον πολιτισμό και μαζί με αυτόν και τον άνθρωπο.

   Ναι. Η ευθύνη είναι πάλι και στην πολιτεία αλλά και στους ίδιους τους μουσικούς – οι οποίοι όμως σαφώς και χρειάζονται τη στήριξη της κοινωνίας για να μπορέσουν να τη βοηθήσουν να εξελιχθεί. Θα πρέπει όλα τα είδη μουσικής να εμφανίζονται στα ‘αυτιά’ των παιδιών από πολύ νωρίς έτσι ώστε να έχουν κατάλληλη ενημέρωση. Και θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να μοιραστεί κάπως το ‘κέρδος’ – στη χώρα μας η αγορά βρίσκεται στη νυχτερινή ζωή και σε χώρους διασκέδασης. Είναι λογικό αυτό, έτσι έχουμε εκπαιδευτεί. Για να αλλάξει αυτό και να μπορέσουμε να μάθουμε και καινούρια πράγματα θα πρέπει να ενημερωθούμε σωστά. Αυτό είναι και υποχρέωση των ίδιων των μουσικών οι οποίοι θα πρέπει να εφεύρουν τρόπους να πλησιάσουν όμορφα το κοινό – ποτέ με πτώση ποιότητας αλλά με όμορφες επικοινωνιακές προσεγγίσεις.


    Οργανωτικά και διοικητικά προβλήματα, κατά τη θητεία σας ως καλλιτεχνική διευθύντρια του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, οδήγησαν σε μια συνεργασία που δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Είναι δυνατόν, μέσα σε αυτό το κλίμα διάλυσης και λανθασμένης διαχείρισης, να υπάρξει υπεύθυνος καλλιτεχνικός προγραμματισμός στην Ελλάδα;

   Δεν θα αναφερθώ περαιτέρω στην απίστευτα δύσκολη συνθήκη που έχω βρεθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Είναι πραγματικά ένα σοβαρό είδος θεσμικής ‘κακοποίησης’. Με λυπεί που το κράτος, η πολιτεία και οι θεσμοί με ανάγκασαν να υποστώ όλα όσα έχω υποστεί. Είμαι βέβαιη ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι μπορούν να οραματιστούν και να πραγματοποιήσουν δημιουργικό και υπεύθυνο προγραμματισμό. Εμένα με εμπόδισαν. Εύχομαι να δούμε τις αναγκαίες αλλαγές έτσι ώστε να μπορούμε να εξελιχθούμε στην κοινωνία που όλοι ονειρευόμαστε. Πιστεύω στον άνθρωπο περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, πιστεύω σε μία εσωτερική συνειδητότητα και καλοσύνη που θα μας φέρει κοντά στην αλήθεια και την αγάπη. Εύχομαι να βγω αληθινή…. Αλλα…ακόμη και αν με διαψεύσει η πραγματικότητα, θα συνεχίσω να πιστεύω και να αγωνίζομαι για τον άνθρωπο.